assen: economisch groeimodel, cultuur(sector) staat centraal in de maatschappij

Winst, winst, winst - dat is het credo van de economie en de cultuur(sector) speelt daarin een cruciale rol. Er valt geld mee te verdienen, veel geld. In de culturele industrie staat de winstlogica voorop en de cultuurhuizen zijn entertainmentmachines. De kunstenaar staat model voor ‚de nieuwe werknemer’: creatief, flexibel en zo begeesterd door zijn ‚werk’ dat hij niet zeurt over minimumlonen of andere zogenaamde rechten. Hij wordt gelauwerd en als voorbeeld opgevoerd. Elk individu wordt geacht samen te vallen met een creatief project, zoals de kunstenaar doet met zijn werk. Met de ‚softe’ waarden die cultuur laat zien en horen - het sociale, het ecologische enz. - bereikt de markt nieuwe doelgroepen, de zgn. ‚bewuste consumenten’, nog altijd consumenten en meestal redelijk bemiddeld. De aanhoudende productie van kapitaal creëert marges voor artistiek experiment. Wie het geluk heeft om in de gratie te vallen van een mecenas, krijgt grote budgetten en dito autonomie, die - zoals ten tijde van de Renaissance - ongeziene vernieuwingen in de kunst met zich meebrengen.

De dubbelzinnigheid van deze wereld is haast niet te denken: hoe de markt, die baat heeft bij de individualisering, moeiteloos samengaat met de cultuur, die juist collectivisering predikt. Nochtans komen er allianties tot stand tussen de civiele maatschappij, waar de cultuur in geworteld is, en grote multinationals. De mensen hebben een persoonlijke innerlijke transitie doorgemaakt en zijn zowel doordrongen van sociaal-ecologische waarden als van de economische waarde van groei. Het is enerzijds goed leven in deze wereld: the good life - maar tegelijkertijd is ze op een leugen gebaseerd: good lie. De leugen bestaat erin te doen geloven dat politieke kwesties via de markt kunnen worden opgelost. Cultuur doorprikt de leugen van de depolitisering, net zoals ze individualisering en consumentisme bekritiseert. De cultuursector zorgt voor de spanning tussen Good Life en Good Lie. Ze levert de waarden voor het eerste en legt tegelijk de leugen ervan bloot. Het internet is daarvan bij uitstek een veruitwendiging. De cultuursector wordt bevolkt door drie grote spelers: een homogene (commerciële) cultuur, een erfgoedsector die instaat voor een nostalgisch sausje en enkele labo's met een 'occupy-mentaliteit'.

Global Li(f)e is een digitaal medium. Het is gratis. Alle artikelen zijn in feite betalende advertenties. De zichtbaarheid van een artikel-advertentie wordt bepaald door het aantal likes dat het krijgt.

De dubbelzinnigheid van de maatschappij wordt weerspiegeld in de twee stukken waarin het medium uiteenvalt: Global Life en Global Lie. In Global Life komt vooral de technologische innovatie aan bod, in het licht van zowel sociale en ecologische waarden als van economische vooruitgang. Op 17 juni 2034 meldt het medium bijvoorbeeld dat de luchtvaart eindelijk helemaal uitstootvrij is en bovendien voor iedereen betaalbaar. Op die dag worden de politieke pagina’s ook geschrapt, nu de markt allesbepalend is geworden. In Good Lie komt het cultuurnieuws aan bod, dat op dezelfde hoogte staat als het economische. De artikels tonen aan hoe de cultuursector een moeilijke, zo niet onmogelijke, spagaat maakt tussen kritische tegenkracht en omarming van de economische groeirealiteit.

Lancering teleportatiesysteem “Scotty”

In samenwerking met Overleven op verbeelding

“Vandaag de dag is cultuur volkomen ingekapseld in het economisch denken. Alles draait om impact en het behoud van de status quo. Er bestaan nu verschillende reservaten - bijvoorbeeld het bekende stiltereservaat en entertainmentreservaat - waar mensen zich in kunnen kopen. PULSE is een netwerk van reservaten dat voor het openbreken ervan staat. Het gebruikt de methode van de snelkookpan, om de urgentie uit te lokken. Dat wil zeggen, we lokken crisissen uit met het oog op een groot feest dat de muren van de reservaten moet opblazen. Het feest is een symbolische actie om de reservaten wakker te schudden. Het doel is verwarring! Het interessante is dat de leden van het netwerk - ook de voorzitter die net een reservaat heeft gevonden van waaruit hij zijn denken kan ontwikkelen - er zelf in betrokken zullen raken.”

Eén van acht scenario's gemaakt tijdens de pulse visiedagen

• Het barre land
• Rol de vlag maar op, we zijn er!
• Leeflabo
• Good Lie
• First Nature First
• Natuur als bron van inspiratie
• Titanic on Earth
• Overleven op verbeelding