assen: natuur uit evenwicht, sociale ongelijkheid

De natuur is volslagen onvoorspelbaar, er heerst chaos. Van een middenklasse is geen sprake meer; ofwel behoor je tot de 0,1% superrijken - een aantal dat steeds slinkt, ofwel is elke dag een struggle for life. Cultuur valt op die breuk uiteen. Voor de resterende happy few is ze een pleister op de wonde; kunst is voor hen een nostalgische wereld om zich in op te houden, ze werpt een dam op tegen de apocalyps die ‚buiten’ aan de gang is. Opera en oude kunst zijn heel geliefd. Ook voor wie het leven van dag tot dag, van uur tot uur, een kwestie van overleven is, biedt cultuur troost; ze houdt de hoop levend dat de menselijkheid op een dag zal weerkeren. Creativiteit staat ook in teken van overleven en wordt zo een essentieel deel van het leven zelf; do it yourself, upcycling enz., dat alles is niet vrijblijvend, maar kan het verschil tussen leven en dood betekenen. Te midden van het tumult en de conflicten sluit de creativiteit ook aan bij het activisme en verleent er haar verbeeldingskracht aan; de onrust die heerst, wordt de voedingsboden voor creatie en cultuur wordt een vorm van verzet dat duidt waar het fout loopt, om zo het tij te doen keren.

De crisis is compleet, op het vlak van biodiversiteit, water, vruchtbare gronden enz. De extreme klimaatsomstandigheden die gepaard gaan met een enorme sociale ongelijkheid brengen massale migraties op gang; we kunnen opnieuw spreken van een wereldwijde nomadencultuur. De bestaande situatie vereist een zo groot mogelijke flexibiliteit. Wie het geluk heeft tot de elite te behoren, doet er alles aan om zijn rijkdom te beschermen en zet privémilities in tegen de hongerige overgrote meerderheid. Die laatsten ontwikkelen uit bittere noodzaak een informele overlevingseconomie, die de formele economie gaandeweg domineert. Ze leggen zo de basis van een nieuwe pionierscultuur. Omdat het besef groeit dat het herstel van de natuurlijke hulpbronnen en van de solidariteit een absolute voorwaarde is om uit de impasse te geraken, winnen sociale en ecologische kwesties binnen de nieuwe economische initiatieven aan belang. Er groeit de zorg dat de nieuwe economie kan leiden tot een nieuwe stabiliteit. Waar de wereldleiders schuldig zijn aan ernstig verzuim, doordat ze niet de juiste en onvoldoende maatregelen hebben genomen, sluiten de nieuwe politieke verbanden aan bij de nieuwe vormen van economie. In het algemeen ontstaat er een sterke ontwikkeling van het informele op verschillende terreinen. Ook cultuur neemt de vorm aan van kleinschalige, flexibele en mobiele initiatieven die verweven zijn met de overlevingspraktijk en de sociaal-ecologische innovatie die ermee gepaard gaat. Ze zwengelt de verbeeldingskracht voor een nieuwe toekomst aan. De feodalisering moet plaats ruimen voor nieuwe netwerken, over culturen heen.

De artikelen in De verbeelding tonen aan dat crisis een kans is. Overstromingen brengen nieuwe vruchtbare grond voort of maken wonderbaarlijke visvangsten in de Sahara mogelijk. Nu de chaos in de natuur en de sociale ongelijkheid compleet is, staat een nieuwe pionierssamenleving op. Een theaterstuk als Vuur houdt ons gaande is een weergaloos succes en in de krant van 17 juni 2034 daarom ook voorpaginanieuws. De krant bericht bovendien over een nieuwe feestdag: het feest van het nieuwe leven.

Vuur houdt ons gaande…

In samenwerking met Good Lie

“Vandaag de dag is cultuur volkomen ingekapseld in het economisch denken. Alles draait om impact en het behoud van de status quo. Er bestaan nu verschillende reservaten - bijvoorbeeld het bekende stiltereservaat en entertainmentreservaat - waar mensen zich in kunnen kopen. PULSE is een netwerk van reservaten dat voor het openbreken ervan staat. Het gebruikt de methode van de snelkookpan, om de urgentie uit te lokken. Dat wil zeggen, we lokken crisissen uit met het oog op een groot feest dat de muren van de reservaten moet opblazen. Het feest is een symbolische actie om de reservaten wakker te schudden. Het doel is verwarring! Het interessante is dat de leden van het netwerk - ook de voorzitter die net een reservaat heeft gevonden van waaruit hij zijn denken kan ontwikkelen - er zelf in betrokken zullen raken.”

Eén van acht scenario's gemaakt tijdens de pulse visiedagen

• Het barre land
• Rol de vlag maar op, we zijn er!
• Leeflabo
• Good Lie
• First Nature First
• Natuur als bron van inspiratie
• Titanic on Earth
• Overleven op verbeelding